ईईई भाइरस भेटिएको पुष्टि

Peoples News : ईईई ‘ईस्टर्न एक्वाइन एन्सेफलाइटिस’ को सङ्क्षिप्त रूप हो । संयुक्त राज्य अमेरिकाको पूर्वोत्तर भागमा लामखुट्टेमा ईईई भाइरस भेटिएको पुष्टि भएपछि त्यहाँका केही स्थानमा उच्च सतर्कता कायम गरिएको छ । उक्त भाइरस दुर्लभ भए पनि प्राणघातक मानिन्छ । ईईई ‘ईस्टर्न एक्वाइन एन्सेफलाइटिस’ को सङ्क्षिप्त रूप हो । यसलाई ‘ट्रिपल ई’ पनि भनिन्छ । म्यासचूसिट्स राज्यका केही स्थानहरू उक्त रोगको उच्च वा गम्भीर जोखिम देखा परेको घोषणा गरिएको छ । ईईई भाइरस सङ्क्रमित लामखुट्टेले टोक्दा सर्छ । अमेरिकी सञ्चारमाध्यमका अनुसार न्यूह्याम्शर राज्यमा एक अधबैँसे व्यक्तिको ईईईका कारण मृत्यु भएको छ । म्यासचूसिट्स राज्यमा ८० वर्षमाथिका एक वृद्धलाई पनि ईईई सङ्क्रमण भएको बताइएको छ । अमेरिकामा यो रोगलाई दुर्लभ मानिन्छ । प्रत्येक वर्ष यो कुल ११ जनामा मात्र देखिने गरेको ‘सेन्टर्स फर डिजीज कन्ट्रोल एन्ड प्रिभेन्शन’ (सीडीसी)ले जनाएको छ । म्यासचूसिट्समा सन् २०१९ र २०२० मा कुल १७ जनामा ईईई पुष्टि भएको थियो । तीमध्ये सात जनाको मृत्यु भयो । अमेरिकाको पूर्वी तटीय भेगमा क्यानडादेखि गल्फ अफ मेक्सिको र क्यारिबीअन तथा दक्षिणमा आर्जेन्टिनासम्मै ठाउँठाउँमा ईईईको सङ्क्रण फैलिएको पाइएको छ । 

ईईईविरुद्ध खोप बनेको छैन। यसको उपचार गर्ने औषधि पनि छैन । बिरामीलाई अस्पतालमा रक्तनलीबाट तरल पदार्थ दिइन्छ अनि सास फेर्न सजिलो बनाइन्छ । म्यासचूसिट्समा उच्च वा गम्भीर जोखिम परेको ठानिएका बस्तीरूमा अहिले लामखुट्टेको टोकाइबाट जोगिन भनिएको छ । 

त्यसका लागि:

म्यासचूसिट्समा जोखिममा परेका क्षेत्रहरूमा लामखुट्टे नियन्त्रण गर्न कीटनाशक विषादी छर्कन थालिएको छ। त्यसका लागि साना विमान र लरीहरू प्रयोग गरिँदै छ।

ईईई कति सामान्य हो ? 

ईईई भाइरस दक्षिण अमेरिका र उत्तर अमेरिका महादेशमा समुद्रसँग जोडिएका भूभागमा देखिएको छ । यो भाइरस पहिलो पटक सन् १९३३ मा डेलवेर, म्यारिल्यान्ड र भर्जिनिया राज्यमा घोडामा फेला परेको थियो । यो भाइरस दलदल र सिमसार भएका क्षेत्रमा हुने लामखुट्टेले सार्ने अनि मानिसहरू प्रायः त्यस्ता ठाउँमा नजाने भएकाले मानिसमा हत्तपत्त सङ्क्रमण हुँदैन । बरु लामा खुट्टा हुने चराहरूमा सङ्क्रमण सर्न सक्छ । धेरै प्रजातिका चराचुरुङ्गीले रोग सार्छन् तर आफू प्रभावित हुँदैनन् । यो वर्ष संयुक्त राज्य अमेरिकामा पाँच जनामा ईईई सरेको पुष्टि भइसकेको छ । यसअघि प्यानमा, ट्रिनिड्याड र ब्रजिलमा पनि ईईईबाट बिरामी परेका मानिसहरू फेला परेका थिए । 

जलवायु परिवर्तनका कारण भविष्यमा ईईईको प्रकोप फैलिने क्रम बढ्न सक्ने आशङ्का विज्ञहरूले गरेका छन् । वायुमा आर्द्रता कम्तीमा ४२ प्रतिशत भएको अवस्थामा लामखुट्टे १० देखि ३२ डिग्री सेल्सिअसमा सक्रिय हुन्छ । अनुसन्धानमूलक समूह ‘क्लाइमेट सेन्ट्रल’ का अनुसार अहिले संयुक्त राज्य अमेरिकाको तीनचौथाइ भागमा ताता र ओसिला दिनहरूको सङ्ख्या सन् १९७९ को तुलनामा प्रतिवर्ष औसतमा १६ दिन बढेको छ । विज्ञहरू वर्षभरि लामखुट्टे सक्रिय हुने समयावधि बढ्नु भनेको तिनले ईईईजस्ता खतरनाक रोग सार्ने जोखिम पनि बढ्नु हो भन्ठान्छन् ।